SKĄD TA CISZA W TEMACIE ROLNOŚRODOWISKOWYM?

        Program rolnośrodowiskowy jest działaniem w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W Unii Europejskiej jest realizowany od 1992 roku. Podstawą prawną tego Planu są dwie dyrektywy Rady Europy i jej dwa rozporządzenia: dyrektywa ptasia i dyrektywa siedliskowa oraz rozporządzenie WE Nr 1257/1999 i 1698/2005 (podaję dla urzędnika, który jeździ po gminie i straszy ludzi, bo widocznie nie zna tych dokumentów).
          Program rolnośrodowiskowy jest dobrowolny i obejmuje umową 5 lat. Po tym okresie rolnik decyduje, czy pozostaje w programie, czy się z niego wycofuje. Każdy rolnik otrzymuje bezpłatną pomoc ośrodka doradztwa rolniczego. Płatności w ramach programu to dodatkowe pieniądze niezależnie od dopłat bezpośrednich.
        Jest jeszcze możliwość łączenia w jednym gospodarstwie kilku pakietów płatności rolnośrodowiskowych i wtedy są one też ze sobą sumowane, np. rolnictwo zrównoważone i ochrona cennych siedlisk przyrodniczych. Powoduje to znaczące zwiększenie pomocy dla rolnika. ( mamy wtedy dla jednej i tej samej działki obszarówkę + rol. zrównoważone + ochrona siedlisk)
        Obszar Natura 2000 daje możliwość skorzystania z jeszcze wyższych dotacji rolnośrodowiskowych (np. pakiet 5).

Rodzaje pakietów:

1. Rolnictwo zrównoważone: 360 zł/ha.
2. Rolnictwo ekologiczne: 260 - 1800 zł/ha.
3. Ekstensywne trwałe użytki zielone: 500 zł/ha (ekstensywne to znaczy użytkowane w sposób tradycyjny).
4. Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych poza Naturą 2000: 550 - 1200 zł/ha.
5. Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych w Naturze 2000: 550 - 1390 zł/ha.
6. Zachowanie lokalnych odmian roślin uprawnych: 570 - 4700 zł/ha.
7. Zachowanie lokalnych ras zwierząt gospodarskich: 320 - 1500 zł/szt.
8. Ochrona gleb i wód: 330 - 470 zł/ha.
9. Strefy buforowe: 40 - 110 zł/mb.

          Szczegółowe omówienie pakietu 4 i 5:
W skład tych pakietów wchodzi 13 siedlisk, na które rolnik otrzyma płatności (oczywiście, jeżeli przyjmie program rolnośrodowiskowy). Literą "N" oznaczę płatności w obszarze Natura 2000.
          Dla wyznaczonych siedlisk lęgowych ptaków: 1200 zł/ha i "N" (w Naturze 2000) - 1370 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje ornitolog rekomendowany przez ODR. Obowiązują 1 lub 2 pokosy, wypas, lub 1 pokos i wypas. Termin koszenia: 01.08 - 30.09. Możliwość nawożenia do 60 kg N/ha/rok.
          Dla torfowisk: 550 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik rekomendowany przez ODR.
          Dla mechowisk (łąki bagienne zbudowane z mchów i turzyc): 1200 zł/ha i "N" - 1390 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązuje 1 pokos.
          Dla szuwarów (stanowiska roślinne przy brzegach jezior lub rzek złożone z trzciny pospolitej, pałki szeroko- i wąskolistnej, tataraku i oczeretu): 550 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik.
          Dla szuwarów wielkoturzycowych (stanowiska roślinne jak podano wyżej z dominacją turzyc): 800 zł/ha i "N" - 940 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązuje 1 pokos lub wypas.
          Dla łąk trzęślicowych ( stanowiska z znacznym udziałem roślin późno kwitnących, tutaj występują trzęślica modra, goździk pyszny, mieczyk dachówkowaty i inne): 1200 zł/ha i "N" - 1390 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązuje 1 pokos.
          Dla słonorośli (pastwiska, łąki, szuwary okresowo zalewane wodami słonymi): 1190 zł/ha, np. czynny wypas i koszenie w rezerwacie "Beka" nad Zatoką Pucką. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik.
          Dla półnaturalnych łąk wilgotnych: 800 zł/ha i "N" - 840 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązują 1 lub 2 pokosy, lub 1 pokos i wypas. Termin koszenia: 15.06 - 30.09. Możliwość nawożenia do 60 kg N/ha/rok.
          Dla półnaturalnych łąk siedlisk świeżych: 800 zł/ha i "N" - 840 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązują 1 lub 2 pokosy, lub 1 pokos i wypas. Termin koszenia: 15.06 - 30.09. Możliwość nawożenia do 60 kg N/ha/rok.
          Dla luźnych muraw napiaskowych (nasze nieużytki ze szczotlichą siwą): 550 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik.
          Dla muraw ciepłolubnych (zbiorowiska trawiaste bez pełnego zwarcia, pomiędzy trawami fragmenty nagiej gleby z roślinami jednorocznymi): 1200 zł/ha i "N" - 1380 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązuje 1 pokos lub wypas. Termin koszenia: 15.07 - 30.09.
          Dla muraw bliźniaczkowych: 800 zł/ha i "N" - 870 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik. Obowiązuje wypas.
          Dla wrzosowisk: 550 zł/ha. Wyznaczenia za zgodą rolnika dokonuje botanik.

          Skąd więc ta cisza w tym temacie w naszej gminie, skoro są do wzięcia pieniądze nawet za nieużytki, bo takimi w naszym pojęciu są murawy napiaskowe czy wrzosowiska. Dlaczego o tym głośno się nie mówi? Czyżby komuś zależało na tym, by rolnicy nie zarabiali na uprawie roli, a w konsekwencji oddawali swe ziemie pod kopalnie?
          Dodatkowo opłata za wyznaczenie stanowiska przez ornitologa czy botanika zostaje rolnikowi zwrócona wraz z pierwszą płatnością rolnośrodowiskową.
          W następnych numerach Głosu opiszę pozostałe pakiety programu rolnośrodowiskowego.

          Korzystałem z darmowych materiałów szkoleniowych Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego:

          1.Katarzyna Radtke, "Program rolno-środowiskowy", Gdańsk 2007.
          2.Katarzyna Radtke, "Zagrożone siedliska przyrodnicze w Programie Rolnośrodowiskowym na lata 2007 - 2013", Gdańsk 2007.

Jaromir A. Śpiołek